Mindfulness là gì? Lợi ích và cách thực hành chánh niệm mindfulness đúng cách

Định nghĩa mindfulness (chánh niệm)

Theo định nghĩa của Jon Kabat-Zinn - nhà nghiên cứu hàng đầu về mindfulness, đây là "khả năng chú ý một cách có chủ ý vào khoảnh khắc hiện tại mà không phán xét". Mindfulness, hay chánh niệm trong tiếng Việt, là trạng thái ý thức hoàn toàn tỉnh thức về những gì đang xảy ra trong giây phút hiện tại.
Chánh niệm không phải là việc ngừng suy nghĩ hay cố gắng làm trống tâm trí, mà là việc quan sát một cách nhẹ nhàng những suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác đang diễn ra mà không bị cuốn theo hay phán xét chúng. Đây là một kỹ năng có thể được rèn luyện thông qua thực hành đều đặn.
=> Kết hợp cũng **thực phẩm hữu cơ **để mang đến sự lành mạnh cho cuộc sống

Sự khác biệt giữa mindfulness, chánh niệm và tỉnh thức

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa các thuật ngữ này. Mindfulness là thuật ngữ tiếng Anh, được dịch sang tiếng Việt là chánh niệm - một khái niệm có nguồn gốc từ Phật giáo. Tỉnh thức là trạng thái có ý thức rõ ràng, nhưng không nhất thiết phải có yếu tố "không phán xét" như trong mindfulness.
Chánh niệm trong Phật giáo có ý nghĩa sâu sắc hơn, bao gồm việc nhận thức đúng đắn về bản chất của sự vật. Trong khi đó, mindfulness hiện đại tập trung nhiều hơn vào khía cạnh thực hành và ứng dụng trong đời sống.
=> Hướng dẫn ăn chay đúng cách đầy đủ dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe

Lợi ích của thực hành mindfulness

Việc thực hành mindfulness mang lại nhiều lợi ích toàn diện cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Từ việc giảm căng thẳng đến cải thiện khả năng giao tiếp và thúc đẩy sự sáng tạo, mindfulness có tác động tích cực đến mọi khía cạnh của cuộc sống.

Giảm căng thẳng và nguy cơ kiệt sức

Một trong những lợi ích được nghiên cứu nhiều nhất của mindfulness là khả năng giảm căng thẳng và ngăn ngừa tình trạng kiệt sức.

Giúp giảm áp lực, stress trong công việc và cuộc sống

Các nghiên cứu cho thấy việc thực hành mindfulness chỉ 8 tuần đã có thể giảm đáng kể mức độ cortisol - hormone căng thẳng trong cơ thể. Điều này sẽ giúp chúng ta cảm thấy thư giãn hơn, cải thiện hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến stress.
Thực hành mindfulness giúp chúng ta nhận ra những suy nghĩ tiêu cực và cách chúng ảnh hưởng đến cảm xúc. Thay vì bị cuốn theo vòng xoáy lo lắng, chúng ta học cách quan sát chúng như những đám mây trôi qua trên bầu trời tâm trí.
Các nghiên cứu cho thấy việc thực hành mindfulness chỉ 8 tuần đã có thể giảm đáng kể mức độ cortisol - hormone căng thẳng trong cơ thể. Điều này sẽ giúp chúng ta cảm thấy thư giãn hơn, cải thiện hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến stress.

Cải thiện kỹ năng giao tiếp và sự gắn kết

Mindfulness sẽ mang lại lợi ích cá nhân và cải thiện đáng kể chất lượng các mối quan hệ xung quanh chúng ta.

Tăng khả năng lắng nghe, đồng cảm và kết nối giữa các thành viên trong gia đình, đồng nghiệp và xã hội

Khi thực hành mindfulness, chúng ta phát triển khả năng lắng nghe một cách chân thành. Thay vì đợi đến lượt mình nói hoặc suy nghĩ về cách phản bác, chúng ta thực sự hiện diện và tiếp nhận những gì người khác đang chia sẻ.
Sự hiện diện hoàn toàn này tạo ra không gian an toàn cho người khác cảm thấy được lắng nghe và hiểu. Điều này đặc biệt quan trọng trong các mối quan hệ gia đình, nơi mà việc hiểu nhau và hỗ trợ lẫn nhau là nền tảng của hạnh phúc.
=> Nơi Dừng Chân Bình Yên Cho Chuyến Đi Gia Đình

Thúc đẩy sáng tạo và đổi mới

Mindfulness tạo điều kiện cho tâm trí hoạt động một cách linh hoạt và sáng tạo hơn.

Khơi nguồn sáng tạo từ sự tập trung và ý thức hiện tại

Khi tâm trí không bị phân tán bởi những lo lắng về quá khứ hay tương lai, chúng ta có thể tập trung hoàn toàn vào nhiệm vụ hiện tại. Sự tập trung sâu này tạo điều kiện cho những ý tưởng sáng tạo nảy sinh.
Nhiều nghệ sĩ, nhà văn và nhà phát minh nổi tiếng đều chia sẻ rằng những ý tưởng tốt nhất của họ xuất hiện khi tâm trí hoàn toàn tĩnh lặng và tập trung. Mindfulness giúp chúng ta tạo ra trạng thái này một cách có chủ ý.

Cách thực hành mindfulness hiệu quả trong cuộc sống hàng ngày

Để mindfulness thực sự mang lại lợi ích, việc thực hành đều đặn là điều quan trọng nhất. Chúng ta có thể bắt đầu từ những phương pháp cơ bản và dần dần tích hợp mindfulness vào các hoạt động sinh hoạt thường ngày.

Các phương pháp cơ bản

Bắt đầu hành trình mindfulness không đòi hỏi quá nhiều thời gian hay thiết bị phức tạp. Chỉ cần vài phút mỗi ngày với những kỹ thuật đơn giản.

Quan sát hơi thở

Đây là phương pháp cơ bản nhất và hiệu quả nhất để bắt đầu thực hành mindfulness. Hơi thở luôn diễn ra trong hiện tại, do đó là điểm neo tuyệt vời cho sự chú ý.
Hãy tìm một tư thế thoải mái, nhắm mắt hoặc nhìn xuống dưới. Bắt đầu chú ý đến hơi thở tự nhiên của bạn mà không cố gắng thay đổi. Quan sát cảm giác không khí đi vào và ra khỏi lỗ mũi, sự nở ra và xẹp xuống của bụng. Khi tâm trí lang thang, nhẹ nhàng đưa sự chú ý trở lại hơi thở.

Ăn uống từ tốn, tận hưởng từng món ăn

Ăn uống chánh niệm (mindful eating) là cách tuyệt vời để thực hành mindfulness. Thay vì ăn vội vàng hoặc ăn trong khi làm việc khác, hãy tập trung hoàn toàn vào bữa ăn.
Quan sát màu sắc, mùi vị, kết cấu của thức ăn. Nhai chậm và cảm nhận từng hương vị. Phương pháp này sẽ giúp chúng ta thưởng thức thức ăn tốt hơn, cải thiện tiêu hóa và ngăn ngừa ăn quá nhiều.

Đi bộ tỉnh thức và cảm nhận thiên nhiên

Đi bộ mindfulness biến một hoạt động thường ngày thành cơ hội thực hành. Thay vì đi bộ trong khi nghĩ về công việc, hãy tập trung vào cảm giác bàn chân chạm đất, chuyển động của cơ thể và âm thanh xung quanh. Nếu có thể, hãy đi bộ trong thiên nhiên. Sự tiếp xúc với cây cối, âm thanh của chim hót và không khí trong lành sẽ tăng cường hiệu quả của thực hành.

Mindfulness trong môi trường doanh nghiệp

Ngày càng nhiều doanh nghiệp nhận ra giá trị của việc áp dụng mindfulness vào môi trường làm việc. Từ việc giảm stress cho nhân viên đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực, mindfulness đang trở thành yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững.

Ứng dụng mindfulness để giảm stress và kiệt sức cho nhân viên

Stress là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng kiệt sức và giảm năng suất lao động. Các chương trình mindfulness tại nơi làm việc đã chứng minh hiệu quả trong việc giải quyết vấn đề này. Những buổi thực hành mindfulness ngắn trong giờ nghỉ, không gian thiền định tại văn phòng, hoặc các khóa đào tạo về quản lý stress đều mang lại kết quả tích cực. Nhân viên báo cáo cảm thấy bình tĩnh hơn, ít lo lắng và có khả năng đối phó với áp lực công việc tốt hơn.

Well-being Center tại Amanaki Thảo Điền: Nơi cân bằng thân - tâm và chữa lành toàn diện

Hiểu rõ tầm quan trọng của mindfulness và sức khỏe tinh thần, Amanaki Thảo Điền đã phát triển Well-being Center - một không gian độc đáo tại TP.HCM dành riêng cho việc chăm sóc toàn diện thân - tâm - trí của khách lưu trú.
Well-being Center tại Amanaki là nơi thư giãn mà và cũng là điểm đến cho những ai muốn trải nghiệm các phương pháp trị liệu truyền thống Á Đông kết hợp với kỹ thuật hiện đại. Trung tâm cung cấp các dịch vụ chuông xoay Tibet, massage y học cổ truyền, và các liệu pháp công nghệ cao như siêu âm và hồng ngoại.

Câu hỏi thường gặp về mindfulness

Để giúp bạn hiểu rõ hơn về mindfulness, chúng tôi đã tổng hợp những câu hỏi thường gặp nhất cùng với câu trả lời chi tiết.

Right mindfulness là gì?

Right mindfulness hay "chánh niệm" trong Bát Chánh Đạo của Phật giáo có ý nghĩa sâu sắc hơn mindfulness hiện đại. Nó bao gồm bốn nền tảng: chánh niệm về thân (kaya), chánh niệm về cảm thọ (vedana), chánh niệm về tâm (citta), và chánh niệm về pháp (dhamma).
Right mindfulness bên cạnh là việc quan sát hiện tại và còn là sự hiểu biết đúng đắn về bản chất vô thường, khổ và vô ngã của mọi hiện tượng. Đây là một phần của con đường tu tập nhằm đạt được giải thoát khỏi khổ đau.

Sự khác biệt giữa chánh niệm và tỉnh thức là gì?

Tỉnh thức (awareness) là trạng thái có ý thức về những gì đang xảy ra xung quanh và bên trong chúng ta. Trong khi đó, chánh niệm (mindfulness) bao gồm tỉnh thức cộng với thái độ không phán xét và chấp nhận. Ví dụ, bạn có thể tỉnh thức về việc mình đang cảm thấy tức giận, nhưng chánh niệm là việc quan sát cơn tức giận đó mà không phán xét nó là tốt hay xấu, và không bị cuốn theo nó.