Du lịch bền vững là gì? Hướng phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam
9 minuteKhái niệm du lịch bền vững
Du lịch bền vững (tiếng Anh: Sustainable Tourism) là khái niệm được Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) đưa ra lần đầu tiên vào năm 1992 tại Hội nghị về Môi trường và Phát triển của Liên Hợp Quốc tại Rio de Janeiro.
Theo định nghĩa của UNWTO: "Du lịch bền vững là việc phát triển các hoạt động du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu hiện tại của khách du lịch và người dân bản địa trong khi vẫn quan tâm đến việc bảo tồn và tôn tạo các nguồn tài nguyên cho việc phát triển hoạt động du lịch trong tương lai."
Hiểu một cách đơn giản, du lịch bền vững là hình thức du lịch giảm thiểu các chi phí và nâng cao tối đa các lợi ích của du lịch cho môi trường tự nhiên và cộng đồng địa phương. Hình thức này có thể được thực hiện lâu dài mà không ảnh hưởng xấu đến tài nguyên thiên nhiên.
Các yếu tố chính của du lịch bền vững
- Thân thiện với môi trường: Du lịch bền vững tập trung giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, bảo vệ động vật, cảnh quan và tài nguyên thiên nhiên. Điều này bao gồm việc hạn chế sử dụng năng lượng không tái tạo, bảo vệ đa dạng sinh học, và giảm khí thải carbon.
- Gắn kết với văn hóa và xã hội địa phương: Mô hình này tôn trọng văn hóa, phong tục địa phương, bảo tồn di sản và khuyến khích cộng đồng tham gia vào việc phát triển du lịch. Du khách có thể tương tác với người dân bản địa, nâng cao nhận thức và tôn trọng lẫn nhau giữa các nền văn hóa.
- Phát triển kinh tế địa phương: Du lịch bền vững tạo cơ hội việc làm cho người dân địa phương, khuyến khích sử dụng sản phẩm và dịch vụ của họ, từ đó phát triển doanh nghiệp và nâng cao đời sống cộng đồng, giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên.
Trong khi du lịch đại chúng thường phát triển một cách tự phát và thiếu quy hoạch, chú trọng nhiều hơn đến lợi nhuận của các doanh nghiệp, thì du lịch bền vững lại được xây dựng một cách cẩn trọng và có chiến lược. Du lịch bền vững đặt trọng tâm vào việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, văn hóa bản địa, đồng thời mang lại nhiều lợi ích hơn cho cộng đồng địa phương.
Các điểm khác biệt chính bao gồm:
- Quy hoạch: Du lịch đại chúng phát triển thiếu định hướng, còn du lịch bền vững được lập kế hoạch một cách bài bản.
- Môi trường: Du lịch đại chúng có thể gây phá hủy hoặc biến đổi môi trường, trong khi du lịch bền vững tôn trọng và bảo vệ tài nguyên.
- Lợi ích kinh tế: Lợi nhuận của du lịch đại chúng thường tập trung vào một số ít doanh nghiệp, còn du lịch bền vững chú trọng phân phối lợi nhuận đồng đều cho cộng đồng.
- Giáo dục và bảo tồn: Du lịch bền vững được lập kế hoạch cẩn thận để bảo tồn và giáo dục, trong khi du lịch đại chúng ít quan tâm đến các khía cạnh này.
Các loại hình du lịch bền vững
Du lịch sinh thái
Du lịch sinh thái là hình thức du lịch dựa vào thiên nhiên, gắn bó với văn hóa của người dân bản địa. Du khách tham gia được trải nghiệm các hoạt động văn hóa đồng thời có cơ hội tìm hiểu về thiên nhiên và tác động của nó đối với chất lượng sống của con người.
Việt Nam với 9 khu dự trữ sinh quyển thế giới, 30 vườn quốc gia và đa dạng cảnh quan thiên nhiên là điểm đến lý tưởng cho du lịch sinh thái. Các khu vực như vịnh Hạ Long, vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, hay Cần Giờ đều là những điểm đến sinh thái hấp dẫn.
Du lịch cộng đồng
Du lịch cộng đồng là hoạt động do chính người dân địa phương quản lý và tổ chức, dựa trên nền tảng văn hóa bản địa. Người dân tham gia trực tiếp vào việc cung cấp dịch vụ du lịch và hưởng lợi từ hoạt động này.
Tại Việt Nam, du lịch cộng đồng đang phát triển mạnh ở các vùng nông thôn và miền núi như Sapa, Mai Châu, Mekong Delta. Du khách có cơ hội lưu trú tại nhà dân (homestay), tham gia vào các hoạt động văn hóa địa phương và trải nghiệm cuộc sống thường ngày của người dân.
Du lịch tình nguyện
Du lịch tình nguyện kết hợp giữa tham quan, nghỉ ngơi với các hoạt động tình nguyện, từ thiện như bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, xây dựng trường học, thư viện... Người tham gia vừa có cơ hội khám phá điểm đến, vừa đóng góp tích cực cho cộng đồng địa phương.
Các tổ chức phi chính phủ và các doanh nghiệp du lịch có trách nhiệm tại Việt Nam đang ngày càng phát triển các chương trình du lịch tình nguyện, thu hút nhiều bạn trẻ trong và ngoài nước tham gia.
Mục tiêu và nguyên tắc phát triển du lịch bền vững
Nguyên tắc phát triển du lịch bền vững bao gồm việc khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên, bảo tồn đa dạng sinh học và văn hóa, phát triển du lịch hài hòa với kinh tế xã hội, và đảm bảo sự tham gia của cộng đồng địa phương. Ngoài ra, việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng và áp dụng công nghệ cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển này.
Lợi ích của du lịch bền vững
Bảo vệ môi trường
Du lịch bền vững giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Các hoạt động du lịch được thực hiện với mục tiêu bảo tồn đa dạng sinh học, giảm phát thải khí nhà kính và rác thải, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho cộng đồng địa phương và du khách.
Phát triển kinh tế địa phương
Du lịch bền vững tạo ra nhiều cơ hội việc làm và nguồn thu nhập cho người dân bản địa. Nó thúc đẩy sự phát triển của các ngành nghề truyền thống, tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng địa phương và giúp đa dạng hóa nền kinh tế, từ đó nâng cao đời sống cộng đồng.
Bảo tồn văn hóa
Du lịch bền vững góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống và bản sắc văn hóa của cộng đồng. Nó tạo ra cơ hội trao đổi văn hóa giữa du khách và người dân địa phương, đồng thời giúp nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa bản địa, từ đó thúc đẩy sự tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau giữa các nền văn hóa.
Thực trạng phát triển du lịch bền vững ở Việt Nam
Một số địa phương phát triển du lịch bền vững thành công bao gồm:
- Hội An: Bảo tồn di sản và khuyến khích du lịch xanh.
- Phú Quốc: Phát triển siêu quần thể bền vững, kết hợp bảo vệ môi trường.
- Sapa: Du lịch cộng đồng giúp bảo tồn văn hóa và nâng cao thu nhập.
- Đồng bằng sông Cửu Long: Phát triển du lịch sinh thái và nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu.
- Vịnh Hạ Long: Áp dụng biện pháp bảo vệ môi trường biển, giữ gìn Di sản Thiên nhiên Thế giới.
Hướng phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam
Cộng đồng và doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển du lịch bền vững qua việc triển khai các mô hình du lịch cộng đồng, homestay thân thiện với môi trường, bảo tồn thiên nhiên và văn hóa, cùng với sáng tạo sản phẩm du lịch xanh và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Amanaki và du lịch bền vững- Hướng tới tương lai xanh cùng trách nhiệm cộng đồng
Tại Amanaki, chúng tôi tin rằng phát triển bền vững là thiết yếu cho sự sống của con người, doanh nghiệp và xã hội. Triết lý của chúng tôi xoay quanh ba trụ cột chính: con người, xã hội và kinh tế, luôn hỗ trợ và hài hòa lẫn nhau.
Tầm nhìn của Amanaki là trở thành thương hiệu hàng đầu trong lĩnh vực khách sạn về phát triển bền vững tại Việt Nam và nâng cao ý thức về bền vững trong ngành du lịch.
Hoạt động thân thiện với môi trường của Amanaki
Amanaki tự hào về cam kết bảo vệ môi trường thông qua nhiều sáng kiến:
- Thiết kế tối ưu: Chúng tôi tối ưu hóa ánh sáng và đối lưu không khí để tiết kiệm năng lượng, sử dụng cửa kính hộp cách âm, cách nhiệt, tận dụng ánh sáng tự nhiên.
- Vật liệu bền vững: Ưu tiên sử dụng vật liệu tự nhiên như tre, trúc, gỗ và sợi tự nhiên. Khoảng 70% nội thất của chúng tôi là đồ gỗ tái chế từ nhà cổ miền Tây.
- Sản phẩm thân thiện môi trường: Tất cả các sản phẩm tiêu dùng trong khách sạn đều được lựa chọn kỹ lưỡng, bao gồm dầu gội, sữa tắm hữu cơ, khăn và drap giường từ sợi tre và bột gỗ.
- Giảm thiểu rác thải nhựa: Chúng tôi loại bỏ đồ dùng một lần bằng nhựa và thay thế bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường như bàn chải tre, lược tre và túi phân hủy sinh học.
- Phân loại và tái chế rác thải: Rác thải được phân loại thành 4 nhóm (nhựa, giấy, kim loại, hữu cơ) và hợp tác với các đơn vị tái chế chuyên nghiệp.
Nhà hàng NÚC Concept Kitchen & Bar
Nhà hàng thuộc Amanaki Thảo Điền cam kết với sự bền vững thông qua:
Sử dụng nguyên liệu địa phương, hữu cơ
Đẩy mạnh các món ăn từ rau củ, giảm sử dụng thịt
Ưu tiên thực phẩm lên men tốt cho sức khỏe
Sử dụng bao bì thân thiện môi trường như bã mía, giấy kraft và ống hút cỏ.
Hỗ trợ các sự kiện văn hóa và môi trường
Dự án "Làm giàu cho Đại dương" hợp tác với SASA
Tổ chức các sự kiện văn hóa truyền thống như Tết Trung thu, gói bánh tét, âm nhạc Xẩm
Workshop nghệ thuật gốm Biên Hòa - "CHẠM"
Hợp tác với Style Republik - Local Pride, Eco Solutions, OM Healing
Hỗ trợ địa điểm cho các hoạt động nghệ thuật.
Nâng cao nhận thức về phát triển bền vững
Bên cạnh nỗ lực bảo vệ môi trường, các đơn vị còn tích cực lồng ghép yếu tố văn hóa truyền thống vào hoạt động du lịch thông qua việc tổ chức biểu diễn âm nhạc Xẩm, lễ hội Trung thu và các workshop làm gốm. Những hoạt động này thể hiện định hướng phát triển du lịch có trách nhiệm, đồng thời tạo cơ hội cho du khách tương tác sâu sắc với văn hóa và cộng đồng địa phương.
Kết luận
Tại Amanaki, chúng tôi tự hào là một phần của hành trình hướng tới tương lai du lịch bền vững tại Việt Nam. Chúng tôi mời gọi du khách trải nghiệm kỳ nghỉ tuyệt vời trong một không gian lưu trú đậm chất văn hóa bản địa và cam kết bảo vệ môi trường. Hãy cùng chúng tôi tham gia vào hành trình bền vững và góp phần tạo ra một tương lai xanh cho tất cả!
Du hành qua giấc mộng có tên Sài Gòn
Khả năng chữa lành kỳ diệu của âm thanh
Thế giới cà phê Việt Nam
